Uzm. Dr. Dostali Aliyev

Baş, Yüz ve Boyun İle İlgili İşlemler

Giriş

Yüz bölgenizden beyne hissiyatı taşıyan trigeminal sinirin ağrılı bir hastalığıdır. Bu hastalık zamanı hastalar sinirin yayıldığı alanda kısa süreli (birkaç saniye ile bir-iki dakika arası) çok şiddetli, elektrik çarpması tarzında ağrı hissederler. Bu ağrı olabilecek en şiddetli ağrılardan biri olarak bilinir ve hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Ağrı trigeminal sinirin 3 dalının yayıldığı alanda; göz çevresi, üst damak, yanak ve alt çene kısımlarında görülür. Hastalık en sık üst damak, yanak ve alt çene ilişkili dalları etkiler. Yüz yıkama, diş fırçalama, yemek yeme gibi faaliyetler ağrıyı başlatabilir. Nedeni tam olarak bilinmiyor. Bazen küçük bir damarın sinir köküne bası yaptığı görüntüleme yöntemleri ile teyit edilebilir. Multipl skleroz, beyin tümör gibi durumlarda da trigeminal nevralji görülebilir.

Trigeminal nevraljide minimal invaziv yöntemlerden trigeminal sinirin radyofrekans ablasyonu, trigeminal sinir çevresine gliserol enjekte edilmesi ve trigeminal sinirin bulunduğu bölgede balonla sıkıştırılması işlemleri algoloji (ağrı) uzmanları tarafından uygulanmaktadır.

İşlem ameliyathane odasında, steril şartlar sağlanarak, lokal anestezi altında yapılmaktadır. Radyolojik görüntüleme eşliğinde özel bir iğne-elektrot ile trigeminal sinirin olduğu bölgeye girilir. Radyolojik görüntüleme ve radyofrekans cihazı vasıtasıyla verilen uyarılar ile iğnenin yeri doğrulandıktan sonra radyofrekans dalgaları ile ağrıyı ileten sinir lifleri devre dışı bırakılır. 

Kulak arkası, boyundan başlayıp, genellikle tek taraflı ,zonklayıcı, delici, elektrik çarpması şeklinde olan ağrı ile karakterize baş ağrısı türüdür. Baş dersi, alın, göz arkasında da ağrı hissedilebilir. Saçlı deride hassasiyet, ışık hassasiyeti, baş dönmesi, görmede bulanıklık da görülen bulgular arasındadır. Oksipital nevraljinin nedeni başın arka kısmının innervasyonunu sağlayan büyük ve küçük oksipital sinirlerin travma, enfeksiyon, gergin kaslar, tümör ve diğer nedenlerle etkilenmesidir. Çoğunlukla neden bulunamayabilir. 

Tedavi genellikle semptomatik olup ağrıyı hafifletmeye yöneliktir. Sıcak uygulama, istirahat, masaj, inatçı durumlarda lokal ve steroid karışım enjeksiyonu etkin ağrı kontrolü sağlamaktadır.

Genellikle tek taraflı, göz çevresi, şakaklarda hissedilen, ataklarla devam eden çok şiddetli bir baş ağrısı türüdür. Ağrı atağı 15-180 dakika devam eder ve günde 8 defaya tekrarlayabilir. Baş ağrısı ile birlikte gözde kızarıklık, yaşarma, burun tıkanıklığı gibi bulgular da görülebilir. Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Tedavisinde sfenopalatin ganglion blokajı, gon blok gibi yöntemler uygulanabilir.

İşlem ameliyathane odasında, steril şartlar sağlanarak, lokal anestezi altında yapılmaktadır. Radyolojik görüntüleme eşliğinde özel bir iğne-elektrot ile pterigopalatin ganglionun (sfenopalatin ganglion) yerleştiği sfenopalatin çukura girilir. Radyolojik görüntüleme ve radyofrekans cihazı vasıtasıyla verilen uyarılar ile iğnenin yeri doğrulandıktan sonra atımlı radyofrekans dalgaları ile ganglionun daha az çalışması sağlanmakla ağrı kontörlü yapılmış olur..

Migren tipik olarak 4-72 saat süren, genetik yatkınlığı olan kişilerde bazı besinler (mayalı yiyecekler, içecekler), yorgun ve stresli çalışma ortamı, hava değişimi, işe yetişme telaşı, çok veya az uyumak, yaşanan duygusal anlar (aniden sevinmek veya üzülmek) gibi tetikleyici faktörlerle ortaya çıkan  genellikle tek taraflı, göz çevresi, şakaklarda, zonklayıcı, orta veya şiddetli, fiziksel aktivite ile şiddetlenen bulantı, kusma veya ses-ışık hassasiyetinin eşlik ettiği ağrı ataklarıyla seyreden bir hastalıktır.

İlaç tedavisinin yetersiz olduğu durumlarda  algoloji (ağrı) uzmanları tarafından büyük oksipital sinir blokajı, supraorbital sinir blokajı, sfenopalatin ganglion blokajı, onabotulinum toksin A enjeksiyonu gibi girişimsel işlemler uygulanabilir.

İşlem ameliyathane veya poliklinik işlem odasında ultrason eşliğinde veya kör yöntemle yapılabilmektedir. Hasta oturur veya yüzüstü yatar pozisyonda lokal anestezik ve steroid karışımı özel enjeksiyon teknikleri ile başın arka kısmına yapılır.

Boyundan kaynaklanan baş ağrılarıdır. Boyun ve kafa arkasında yer alan kas, tendon, sinirlerin çeşitli problemleri baş ağrısı şeklinde ortaya çıkabilir. Boyun omurgasının arka kısmına yer alan faset eklemlerin kireçlenmesi servikojenik baş ağrısının önemli nedenlerindendir.

Servikojenik baş ağrıları genellikle tek taraflı, boyun hareketleri ile tetiklenen, boyun hareket kısıtlılığının eşlik ettiği ağrılar şeklinde ortaya çıkabilir. Tedavisinde ağrı kesici, kas gevşetici ilaçlar, fizik tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Geçmeyen ağrılarda sinir blokajları, faset eklem radyofrekans ablasyon işlemleri gibi girişimsel yöntemler ile ağrı kontrolü sağlanabilir.

Faset eklem radyofrekans ablasyon işlemi iki aşamada yapılmaktadır. Öncelikli olarak faset eklem sinirleri lokal anestezi ve steroid ile hem tanısal, hem de tedavi amaçlı bloke edilir. Hastanın fayda gördüğü durumlarda faset eklem radyofrekans ablasyon işlemi uygulanır.

 Her iki işlem ameliyathane odasında, steril şartlar sağlanarak, lokal anestezi altında, floroskopi veya ultrason eşliğinde yapılmaktadır. Radyolojik görüntüleme eşliğinde özel bir iğne-elektrot ile faset eklem sinirinin olduğu bölgeye ulaşılır. Radyolojik görüntüleme ve radyofrekans cihazı vasıtasıyla verilen uyarılar ile iğnenin yeri doğrulandıktan sonra radyofrekans enerjisi ile ısı oluşturularak ağrı ileten sinir lifleri devre dışı bırakılır. 

Ağrısız günler dileğiyle
Uzm. Dr. Dostali Aliyev